Αυτές είναι οι διαφορές Κόντη με Βιτόρια – Όσα άλλαξε στον Παναθηναϊκό και οι αριθμοί που δεν λένε ψέματα

Από την 17^η Σεπτεμβρίου έχουν συμπληρωθεί τρεις εβδομάδες και μία μέρα από την πρόσληψη του Χρήστου Κόντη στο τιμόνι της τεχνικής ηγεσίας του Παναθηναϊκού.

Στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα ο Έλληνας τεχνικός καθοδήγησε την ομάδα του σε πέντε αγώνες. Τρεις για το πρωτάθλημα και δύο για την Ευρώπη. Το πρόσημο είναι αναμφισβήτητα θετικό και θα μπορούσε να είναι είναι θετικότερο αν οι πράσινοι είχαν πάρει τους τρεις βαθμούς στο ματς απέναντι στην Go Ahead Eagles στην league phase του Europa league. Σε ποια σημεία όμως όσον αφορά την τακτική τους συμπεριφορά έχουν παρουσιάσει βελτίωση σε σχέση με την ομάδα υπό την καθοδήγηση του Ρουί Βιτόρια.

Είναι γεγονός ότι η αλλαγή προπονητή σε έναν σύλλογο έχει τις περισσότερες φορές ευεργετική επίδραση στην ψυχολογία των ποδοσφαιριστών, κάτι που αποτυπώνεται ήδη από το πρώτο ματς. Ωστόσο αν αυτή η ψυχολογική ανάταση δεν συνοδεύεται από βελτίωση στους αγωνιστικούς τομείς όπως η τακτική και η φυσική κατάσταση, τα αποτελέσματα δεν διαρκούν πολύ. Στην περίπτωση του Παναθηναϊκού η τακτική ανάλυση θα περιλαμβάνει και την συνδρομή της στατιστικής όπως αποτυπώνεται από την ιστοσελίδα της Opta. Το δείγμα θα είναι οι αγώνες πρωταθλήματος απέναντι σε ομάδες που λίγο πολύ έχουν την ίδια δυναμικότητα, οπότε θα εξαιρεθεί το ντέρμπυ απέναντι στον Ολυμπιακό.

Ο Χρήστος Κόντης σε φάση επίθεσης διατήρησε σε γενικές γραμμές τον ίδιο σχηματισμό με τον Ρουί Βιτόρια αλλά με κάποιες σημαντικές τροποποιήσεις. Ο Πορτογάλος τεχνικός συνήθιζε να χρησιμοποιεί τον Τζούρισιτς σε θέση αριστερού εσωτερικού μέσου, αφήνοντας τον μπακ να δημιουργεί το πλάτος στην αριστερή πλευρά. Από τα δεξιά υπήρχε ένα ντόμινο στις μετατοπίσεις.

Ο Τσιριβέγια κατέβαινε πολύ χαμηλά ανάμεσα στους στόπερ για να οργανώσει, με αποτέλεσμα ο Μπακασέτας να παίρνει θέση κεντρικού μέσου και ο Τετέ να συγκλίνει σε θέση δεξιού εσωτερικού μέσου. Έτσι το πλάτος στα δεξιά δημιουργούσε κατά κύριο λόγο ο μπακ. Επί Κόντη ο Ισπανός μέσος παίζει πιο ψηλά στο γήπεδο και κυρίως ανάμεσα στις γραμμές αναγκάζοντας τον Μπακασέτα να μένει ψηλότερα στο γήπεδο και τον Τετέ να κινείται κυρίως σε πλάτος. Έτσι ο εκάστοτε δεξιός μπακ των πρασίνων δραστηριοποιείται σε πιο κεντρικές θέσεις απ’ ότι επι Βιτώρια. Παρακάτω παρατίθονται τα διαγράμματα που χρησιμοποιήθηκαν στις αναλύσεις μας στους αγώνες με Λεβαδειακό και Παναιτωλικό.

Διάγραμμα: Τοποθετήσεις των παικτών σε φάση επίθεσης            

Στην φάση της άμυνας Ο Ρουί Βιτόρια έδειχνε να προτιμάει τον σχηματισμό 1-4-1-4-1 ενώ ο Έλληνας τεχνικός το 1-4-4-2.

Διάγραμμα: Τοποθετήσεις των παικτών σε φάση άμυνας

Η κύρια διαφορά στην τακτική συμπεριφορά μεταξύ των δύο είναι ότι ο Παναθηναϊκός επί Κόντη παρουσιάζεται πιο συμπαγής ως ομάδα στην φάση της επίθεσης. Συγκεκριμένα όταν η ομάδα επιχειρεί την ανάπτυξη της, καθώς η μπάλα προωθείται οι παίκτες ακολουθούν όλοι μαζί με αποτέλεσμα η απόσταση των κεντρικών αμυντικών από τον φορ να είναι μικρότερη.

Διάγραμμα: Οι μέσες τοποθετήσεις των παικτών που δείχνουν την συνοχή ομάδας           

Η τακτική αυτή συμπεριφορά έχει συγκεκριμένα οφέλη για μια ομάδα. Πρώτα απ’ όλα διευκολύνεται το συνδυαστικό παιχνίδι καθώς οι ποδοσφαιριστές είναι κοντά ο ένας στον άλλον και μπορούν να συνεργαστούν αποτελεσματικότερα. Οι μεταβιβάσεις που χρησιμοποιούνται είναι μικρότερες σε μήκος οπότε πιο ασφαλείς και με λιγότερες πιθανότητες να γίνει λάθος. Αυτό έχει σαν συνέπεια η ομάδα να αυξάνει τον αριθμό των μεταβιβάσεων κατά την ανάπτυξη της αλλά και το ποσοστό ακρίβειας τους.

Επιπλέον με την κατοχή να διατηρείται ευκολότερα η ομαδα μπορεί να παίρνει μέτρα στο γήπεδο με αποτέλεσμα η μπάλα να παίζεται περισσότερο χρονικό διάστημα στο αμυντικό τρίτο του αντιπάλου.

Διάγραμμα: Περιοχές στις οποίες παίχτηκε το παιχνίδι σε ποσοστά του χρόνου (Home 1/3 = τρίτο της γηπεδούχου ομάδας, Middle 1/3 = μεσαίο τρίτο, Away 1/3 = τρίτο της φιλοξενούμενης ομάδας)

Ο Παναθηναϊκός επί Βιτόρια, με τις μεγαλύτερες αποστάσεις μεταξύ των παικτών, συναντούσε δυσκολίες στο να κυκλοφορήσει την μπάλα στον κεντρικό άξονα. Συνεπώς το μεγαλύτερο ποσοστό των επιθέσεων λάμβανε χώρα από τις πτέρυγες. Επί Κόντη οι πράσινοι λόγω όλων των παραπάνω, μπορούν και κυκλοφορούν την μπάλα αποτελεσματικότερα στον κεντρικό άξονα βελτιώνοντας σημαντικά τα ποσοστά τους και έχοντας καλύτερο κάθετο παιχνίδι.

Διάγραμμα: Ποσοστό επιθέσεων (πτέρυγες, κεντρικός άξονας)

Πολύ σημαντικό όφελος της καλύτερης συνοχής των πρασίνων επί Κόντη στην φάση της επίθεσης, είναι η δυνοτότητα που παρέχει για άμεση ανάκτηση της μπάλας αμέσως μετά την απώλεια της. Η ομάδα επιτίθεται με μεγαλύτερη ισορροπία και διαθέτει πάντα αρκετούς παίκτες κοντά στον χώρο που παίζεται η μπάλα, με αποτέλεσμα μόλις χάνεται η κατοχή, η πίεση στον αντίπαλο κάτοχο της μπάλας να είναι άμεση. Όπως είχε πεί κάποια στιγμή ο αείμνηστος Γιόχαν Κρόιφ αναφερόμενος στον μοντέλο παιχνιδιού της Μπαρτσελόνα, “Οι παίκτες δεν χρειάζεται να τρέξουν πάνω από 10μ για να ξανακερδίσουν την κατοχή, γιατί δεν πασάρουν ποτέ πάνω από 10μ”. Ασφαλώς και ο Παναθηναϊκός δεν έχει γίνει Μπαρτσελόνα, αλλά σε σχέση με την περίοδο Ρουί Βιτώρια έχει κάνει σημαντικά βήματα για την βελτίωση της αμυντικής του μετάβασης όπως αποδεικνύεται και από τα στατιστικά στοιχεία που παρατίθονται παρακάτω.

Ο αυξημένος αριθμός ανακτήσεων στο μεσαίο και το αμυντικό τρίτο του αντιπάλου επιτρέπει στον Παναθηναϊκό να κρατά τον αντίπαλο μακριά από την εστία του και να μένει αυτός ψηλά στο γήπεδο. Στα παρακάτω γραφήματα παρουσιάζεται πόσο πιο ψηλά στο γήπεδο και κοντά στην αντίπαλη περιοχή εκτελούνται επί Κόντη οι ενέργειες με την μπάλα σε σχέση με την περίοδο Ρουί Βιτόρια.

Διάγραμμα: Heat map του Παναθηναϊκού

Με το να κερδίζει μια ομάδα την κατοχή αμέσως μετά την απώλεια της, περιορίζει τον αριθμό των επιθέσεων του αντιπάλου και αυξάνει τον δικό της. Όταν λοιπόν μια ομάδα κάνει περισσότερες επιθέσεις από τον αντίπαλο, αυξάνει τις πιθανότητες της να πετύχει κάποιο τέρμα σε σχέση με αυτόν. Είναι λοιπόν εμφανής αυτή η βελτίωση της τακτικής συμπεριφοράς επί Κόντη στα αναμενόμενα γκολ; Όπως παρουσιάζεται παρακάτω από τα στοιχεία της Opta, στα δύο ματς επί Κόντη με Παναιτωλικό και Ατρόμητο οι πράσινοι είχαν διαφορά στα αναμενόμενα τους γκολ απέναντι σε αυτά του αντιπάλου, πολύ πάνω από μια μονάδα. Αντίστοιχα η διαφορά ήταν λίγο πάνω από την μονάδα απέναντι στον Λεβαδειακό και μισή περίπου μονάδα απέναντι στην Κηφισιά.

Συμπέρασμα: Με τον Κόντη στο τιμόνι του ο Παναθηναϊκός είναι φανερό ότι οι παίκτες του διατηρούν κοντινότερες αποστάσεις (καλύτερη συνοχή) σε φάση επίθεσης απ’ ότι με τον Βιτόρια. Η τακτική αυτή συμπεριφορά έχει οφέλη για τους πράσινους τόσο όσον αφορά στον αριθμό και την ακρίβεια των μεταβιβάσεων, όσο και στο κάθετο παιχνίδι από τον κεντρικό άξονα. Η ομάδα κυκλοφορεί την μπάλα πιο κοντά στην αντίπαλη περιοχή και έχει βελτιώσει κατά πολύ την αμυντική μετάβαση των παικτών με αποτέλεσμα να κερδίζει περισσότερες μπάλες στο μεσαίο και αμυντικό τρίτο του αντιπάλου. Έτσι κρατάει την μπάλα περισσότερο χρόνο στο αμυντικό τρίτο της αντίπαλης ομάδας απ’ ότι πριν. Όλα αυτά έχουν αντίκτυπο στον δείκτη των αναμενόμενων γκολ, που είναι και η ουσία του παιχνιδιού, καθώς η ομάδα έχει βελτιώσει την διαφορά των δικών της αναμενόμενων γκολ έναντι του αντιπάλου στο μέχρι τώρα δείγμα από τα ματς του πρωταθλήματος.

**Ο Αθανάσιος Τερζής είναι προπονητής ποδοσφαίρου με δίπλωμα UEFA A’ και εκπαιδευτής προπονητών της ΕΠΟ. Συνεργάζεται επίσης με τις ομοσπονδίες της Γερμανίας και της Σκωτίας για την εκπαίδευση των προπονητών τους και έχει προσκληθεί ως ομιλητής σε πολλά συνέδρια και σεμινάρια ποδοσφαίρου στο εξωτερικό. Είναι επίσης συγγραφέας 24 βιβλίων προπονητικής που έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες. Το βιβλίο του “FC Barcelona training sessions” βραβεύτηκε το 2014 ως καλύτερο βιβλίο προπονητικής από την Ιταλική ομοσπονδία ποδοσφαίρου.